Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) nedir?
Travma sonrası stres bozukluğu, gerçek bir ölüm ya da ölüm tehdidi, ağır yaralanma gibi bireyin, fiziksel bütünlüğünü tehdit eden bir durumla karşılaşması ya da böyle bir duruma tanık olması gibi ağır travmatik olaylardan sonra ortaya çıkabilen bir tablo olarak tanımlanır.
TSSB, daha çok genç erişkin, bekar, boşanmış, dul, ekonomik yönden zayıf ya da sosyal yönden izole kişilerde görülür. Risk altındaki kişilerde (savaş, çatışma, cinayet ya da doğal afet yaşama gibi) oran yüzde 58’e kadar çıkabilir. İnsanların neden olduğu travmaların, doğal felaketlerden daha fazla TSSB oluşturduğu biliniyor.
Her sıkıntı, ruhsal travma mıdır?
İnsan hayatında sıkıntı ve üzüntü yaratan pek çok olay olur, ancak bunların tümü ruhsal travma yaratmaz. Olay; korku, dehşet veya çaresizlik hissi yaratmışsa, kişinin kendisinin ve yakınının ölüm, yaralanma tehlikesi varsa ‘ruhsal travma’ olarak adlandırılır.
Hangi olaylar, ruhsal travmaya yol açar?
Ruhsal sorunlara yol açtığı bilinen travma türleri şöyle sıralanabilir:
- Doğal afetler (deprem, sel , yangın)
- İnsan eliyle yapılan travmalar (savaş, işkence, tecavüz)
- Kazalar (trafik kazası, iş kazası)
- Beklenmedik ölümler
- Ciddi ölümcül hastalıklara yakalanma
BELİRTİLERİ NELERDİR?
- Uykusuzluk
-Kabuslar
- Olayla ilgili anıların rahatsız edici biçimde sık sık hatırlanması
- Sürekli olarak olayın tekrarlanacağı korkusu ve bu nedenle diken üstünde hissetme
-Kolay irkilme
-Çabuk sinirlenme
-Gelecekle ilgili plan yapamama
-Yabancılaşma (Başkaları beni veya yaşadıklarımı anlamıyor hissi)
-Olayı hatırlatan durumlarda huzursuz olma ve bu durumlardan kaçınma
NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Tedavi sürecinde, kişinin ihtiyaçları da göz önüne alınarak farklı yöntemler uygulanabilir. Kişiyi süreç ve tedavinin seyri hakkında bilgilendirmek önemlidir. TSSB'da ilaç tedavisi ve psikoterapi birlikte götürülebilir. Psikoterapötik tedaviler arasında etkili olduğu gösterilen tedavi türü olarak bilişsel-davranışçı terapiler ön plana çıkmaktadır. Bilişsel davranışçı tedavilerde yeniden yapılandırma, kaygı yönetimi eğitimi ve terapisini de içeren bir TSSB tedavi programı uygulanmaktadır. Bunun yanında EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) yaklaşımı da travma tedavisinde faydalı görünmektedir.
Saygı ve Sevgilerimle…
