Zekat: lügati mana olarak; ‘ Artma, çoğalma, bereket, temizlik, güzel hal ve övgü ‘ olarak anlamları taşırsa da dini terim olarak da belirli bir malın, bir kısmını, Allah Zülcelal Hazretlerinin rızasını kazanmak üzere verilmesi demektir.
Zekât İslam’ın beş temel esasından biri olup hicretin ikinci yılında Medine de farz kılınmıştır.
Kuran-ı Kerim’in bakara suresi ayet 43’te ‘ Namazı dosdoğru kılın ve zekatı da verin. Rüku edenlerle birlikte sizde rüku edin. Yine kuranı kerimin bakara suresi ayet110 söyle buyurmaktadır: ‘Namazı dosdoğru kılın. Zekatı da verin, kendiniz önceden ne gibi hayırlar yollarsanız Allah katında onları bulursunuz, şüphesiz Allah hepsini görür. Ey müminler sizi dininizde sabit kılacak ve aleyhinizde yürütülen yıkıcı ve dininizden döndürmeye yönelik her türlü zararlı faaliyetlere karşı iki sapasağlam kuvvetli kaleyi size haber vereyim mi?
Biri dinin direği olan namaza devam, ikincisi aranızda dayanışmayı ve maddi gücünüzü sağlamlaştıran ‘zekâtı ödemeye itina göstermek’ zira hayır namına Allaha ne takdim ederseniz onun Allah-u Teala katında onu eksiksiz bulacağınızdan hiç endişeniz olmasın.
Bir kimsenin zekât vermekle mükellef olması için Müslüman, akıllı, buluğ çağına ermiş olması ve hür olması, borcundan ve asli ihtiyaçlarından fazla nisap miktarı mala sahip olması gerekir.
Nisap: zekat, Sadakati fıtır, kurban gibi ibadetler için konulan bir zenginlik ölçüsüdür. Ayrıca nisap miktarı mala sahip olan kimsenin zekatla mükellef olması için bu malın nami olması ve üstünden bir yıl geçmesi gerekir. Nami olması ise malın sahibine kazanç ve fayda sağlar durumda olması demektir.
Zekâta tabii olan mallarda şunlardır: Gümüş, altın, deve, sığır, manda koyun keçi atlar ve diğer hayvanlar, toprak mahsulleri olan ürünler yani arpa buğday mısır çeltik gibi diğer ürünlerde hurma üzüm gibi diğer mevyeler.
Ziynet eşyası altın gümüş gibi aycıca ticaret malları.
Zenginliğin asgari sınırı olan nisap Hazreti Peygamber (S.A.V) tarafından gösterilmiştir.
Bu asgari sınırlar bir açıdan o dönem İslam toplumunun ortalama hayat standardını ve aynı zamanda da zenginlik ölçüsünü göstermektedir.
Hadislerde gösterilen nisap miktarı da kısaca şöyle sıralanmaktadır.81 gram altın veya bunun tutarında gümüş ve yahut da kâğıt para, ticaret malı, koyun ve keçide kırk adet de bir, manda ve sığırda 30 adette bir devede ise beş adette bir koyun, arazi gelirlerinde ise örş olarak 10da bir masraflı olursa sulama ve gübreleme gibi 20 de bir’dir.
Nisabın bu mallar üzerinden belirlenmesi sosyal ve ekonomik şartla değişmediği ileriki dönemler dede aynı korunmuştur.
Kuranı kerimin bakara suresi ayet 276da (Allah, faizi mahveder hâlbuki sadakalar bereketlendirir. Allah günahta ve inkârda ısrar eden hiçbir kimseyi sevmez.) yine bakara suresi ayet 277de (iman edip iyi şeyler yapan ve namazı dosdoğru kılıp zekâtı veren kimselerin rableri katında, mükâfatları vardır.)onlara hiçbir korku olmadığı gibi mahzunda olmazlar. Saygılarımla.
