HEMOROİDAL HASTALIK NASIL TEŞHİS EDİLİR? MUAYENE NASIL YAPILIR?
Hastaların yukarıda şikayetleri olduğu zaman bir genel cerrahi uzmanına başvurmaları gerekmektedir. Uzmanın yaptığı muayenede size hemoroidal hastalık hakkında büyük olasılıkla bilgi verecektir ama mutlaka ayırıcı tanı yapılması gerekmektedir.
Bu aşamada hastaların büyük çoğunluğu muayeneden çekinmektedir. Önce söylenmesi gereken makatımızda aynı burnumuz gözümüz gibi bir organımız ve çekinmenizi gerektiren bir durum yoktur. Sizi muayene etmekle yetkili olan doktorda bu muayeneyi binlerce kez yaptığı için çekinecek durum yoktur .Bu şikayetlerle doktora gittiğinizde üzerinize giymesi çıkarması rahat bedeni tam sarmayan kıyafetler ve giymesi çıkarması rahat yumuşak ayakkabılar giymenizi öneririm , her ne kadar çekinmemeniz gerekse de herkeste muayene aşamasında bir tedirginlik olmaktadır.
Bu muayenede 2 çeşit muayene şekli vardır. En çok kullandığımız ve en iyi görüş açısı sağlayan diz dirsek pozisyonu dediğimiz hastanın sedyede dizlerinin üzerine çıkarak akın bölgesini sedyeye dayayarak belinide hafif çukur yaptığı poziyondur. Bu şekilde muayende kalça kasları tam olarak yana açılmakta makata kısmı tam olarak görünmektedir.Diğer yöntem hastanın sol yan tarafına dönüp sol bacağını uzatıp, sağ bacağını yukarı doğru çektiği pozisyondur. Bu genelde diz protezi olmuş yada dizinde kalçasında problem yaşayanlarda, gebelerde ve ya utanma duygusu çok fazla olan hastalarda kullandığımız bir yöntemdir. Her koşulda herkesin cinsiyet gözetmeden mahremetiyetine özen göstermek gerekmektedir.
Bu esnada önce makat etrafı cilt derisinde hemoroid dışı herhangi bir lezyon olup olmadığına bakılır . daha sonra parmaklarla makat etrafındaki deriye bastırılarak makat etrafında herhangi bir şişlik var mı bakılır. Sonrası hasta hafif ıkındırılarak makatın biraz açılması ve makat kanalı dediğimiz yapının ortaya çıkması sağlanır. Yine burada özelikle saat kadranına göre saat 12 ve 6 hizasında herhangi bir çatlak var mı araştırılır. Dış hemoroidler varsa görülür ,biraz daha zorlu ıkınma ile içerden dışarı çıkan iç hemoroidler görülebilir. Sonraki aşama tuşe yani rektumun muayenesidir. Bu aşamada hasta ıkındırılarak makatın gevşemesi sağlanır ve tuşede parmak rektuma girene kadar ıkınma devam ettirilir. Anal kanaldaki lezyonlar, hemoroidal yapılar, makat çatlağı , fistül dediğimiz yapıların makatta ilişkisi, rektum polipleri, siğiller,en korktuğumuz kanser gibi dokuların varlığı hakkında muayeneyi yapan kişinin tecrübesine göre tanıya varılır.
Aynı zamanda tuşe esnasında hastanın makatını kasıp gevşetmesi istenerek makat kasları hakkında bir bilgi edinilir.
Usulüne uygun yapılan muayende tabii ki ağrılı olan lezyon yok ise bu muayene ağrılı değildir . Muayene sırasında tedirgin olmamalı ve muayeneyi yapan doktorda aceleci olmamalıdır. Sakin , uygun ışık altında , hijyen kurallarına uyarak yapılası gerekmektedir. Bu aşamada muayeneyi yapan kişi hastanın tedirginiliğine karşı anlayışlı ve telkin edici olmalı , muayene olan kişide kişisel hijyenine özen göstererek muayene hazırlanmalıdır. Muayene öncesi acil değilse öncesi dışkımızı yapmış olmamız büyük avantajdır. Anal bölge kıllardan arınmış bölgedir etraf derisinde kıllar vardır bunları muayene öncesi temizlemek için uğraşırsanız lezyonları kanatabilirsiniz.
Muayene sonrası doktorunuz size gerekli bilgilendirme yapabilir. Sonrasında ileri tetkik isteyebilir. Bu bir endoskopi olabilir, MR olabilir, makat bölgesi basınç ölçümü olabilir. Yani tek başına muayene yeterli olmayabilir.
HEMOROİDAL HASTALIKTA AYIRICI TANILAR NEDİR YANİ HANGİ HASTALIKLARLA KARIŞIR?
Makat çatlağı yani akut ya da kronik anal fissür, akut fissür de hastada kanama ve ağrı ön plandadır ve kötü bir kabızlık sonrası olan dışkılamada meydana gelir .Kanamadan dolayı hasta tarafından hemoroid olarak algılanır. Kronik fissür de tuvalet sonrası ağrı ön plandadır ve makatın en uç kısmında küçük deri parçası vardır bu hemoroid olarak algılanır.
Perianal fistül hastalığı: Bu hastalık makatın dış kısmı ile makatın içi arasında iltahaplı bir yoldur . Bu hastalıkta irinli kanlı akıntı ön plandadır . Daha öncesinden abse geçmişi vardır. Bazen sesiz ortaya çıkar.
Makat absesi: Makatın etrafında meydana gelen apseler şişlik ve ağrı oluşur. Ağrı ön plandadır , ama bazen tromboze olmuş dış hemoroid ile karışır. Ya da derinde olan bir apse olduğu tahmin edilmez hemoroid ağrısı sanılabilir.
Siğiller: Bu hastalık makat bölgesinde günümüzde çok daha fazla görülmektedir. Genellikle sexüel yolla bulaşır. Bu konuyu daha dataylı ayrı olarak başka yazıda belirteceğiz Makatın dış kısmında toplu şekilde ya da tek karnabahar görünümünde şiş cilt çıkıntıları vardır.Özellikle uygun aydınlatma olmadan , acele yapılan muayenelerde lezyon atlanır.
Rektal Prolapsus:Rektumun son kısmının dışarı sarkmasıdır . Muayenesi ve hikayesi farklıdır.Kaba tabirle içimizin dışarı çıkmasıdır.
Rektum Kanseri:Genellikle makatan kanama ile kendini gösterir , ağrı yoktur. Hastalar makatan gelen kanamalarını umursamazlar ise kanserleri ilerler. Aynı şekilde doktorlar makattan gelen kanamaları önemsemezler ve üstüne düşmezler ise hastalık atlanır. Makattan gelen kanamalar aksi ispat dilene kadar kansermiş gibi düşünülmelidir.
Anorektal polipler
Bu poliplerde kanama yapar . Bazen makatan sarkar ve hemoroidal hastalık ile karıştırılır.
Cinsel travmalar: Bu gibi durumlarda hastalar genelde şikayetlerinin sebebini gizlemek isteyebilirler . Kanama ve o bölgede yırtılma ile başvurabilirler.Hastayı muayene eden bilgi alırken hastaya güven vermelidir.
Makatta kaşıntı ;Pruritis ani: Birçok sebebi olabilir, mantar enfeksiyonu , dermatit ensık görülen sebeptirBazen sebebi bulunamaz.. Bazen oksiyür dediğimiz kıl kurdu benzer şikayetler yapar.Her zamanki gibi en önemli şey acele etmeden iyi bir ortamda muayene etmektir.
Portal hipertansiyon:Portal hipertansiyonu olan hastalarda makat kısmında portal sistem ile kaval sistem dediğimiz toplar damar sistemleri birleşme olan yerlerde damarlar çok genişler ve varisleşir.Bunlar hemoroidal hastalık ile karıştırılabilir.
AYIRICI TANIDA NE YAPILIR.
Hemoridal hastalığın dercesine bağlı olarak hastanın klinik durumu bellidir. Ama özellikle bu alanda bir kanama şikayeti varsa mutlaka hastaya endoskopik girişimler yapılmalıdır. Ayrıca fistül , abse gibi durumlarda hastaya Pelvik MR ile makat rektum etrafı yumuşak dokular radyolojik olarak görüntülenmelidir.
