Enerji alanında ihtisas üniversitesi olan Batman Üniversitesinin akademisyenleri, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ve diğer petrol üretici firmaların ihtiyaçlarına ilişkin petrol üretiminde yaygın kullanılan PCP pompalarındaki mevcut frenleme sistemine alternatif bir sistem geliştirilmesi için AR-GE çalışması başlattı.

TÜBİTAK desteğiyle yürütülen çalışma, Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ömer Faruk Ertuğrul, Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Dr. Öğr. Üyesi Yasin Sönmez, Dr. Öğr. Üyesi Oktay Adıyaman, Beşiri Organize Sanayi Bölgesi Meslek Yüksekokulu Dr. Öğr. Üyesi Şehmus Fidan tarafından 1,5 yılda tamamlandı.

Çalışmayla, uzaktan takip edilebilen, ayarlanabilir sertlikte, yumuşak bir frenleme sağladığı için olası arızaların önüne geçen ve buna bağlı olarak meydana gelen üretim kayıplarını ortadan kaldıran yeni bir frenleme sistemi geliştirildi.

TPAO'ya ait Raman üretim sahasında bulunan Raman-7 PCP pompasında deneme kullanımına başlanan sistemin test ve patentleme sürecinin tamamlanmasının ardından, öncelikli olarak TPAO'ya ait petrol pompalarında kullanılması hedefleniyor.

- Proje TÜBİTAK desteğiyle hayata geçirildi

Batman Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İdris Demir, AA muhabirine, kamu, sanayi ve özel sektör işbirliğiyle TÜBİTAK 1501 Projesi kapsamında, PCP pompalarında enerji kesintisi sonrası rot milinin dönüş momentini önlemeye yönelik manyetik tozlu fren sistemi geliştirdiklerini söyledi.

Bugüne kadar petrol pompalarında endüstri 2.0 teknolojilerinin kullanıldığını anlatan Demir, "Şu anda üniversitemiz öğretim elemanları tarafından ihtisaslaşma alanı çerçevesinde endüstri 4.0 konseptinde sadece ülkemizde değil, bir model olarak dünyadaki diğer PCP pompalarında kullanılmak üzere bir ürün tasarlandı." dedi.

AR-GE çalışmalarının somut bir ürüne dönüştüğünü belirten Demir, şöyle konuştu:

"Üniversitemizin ihtisaslaşma alanında yaptığı bu ürünümüz için faydalı ürün kategorisinde patent başvurusunda bulunuldu. 18 ay askı süreci bittikten sonra da patenti de alınacak. AR-GE aşaması bittikten sonra performans analizlerine, sonra da üretim aşamasına geçilecektir. Bu şekilde üniversitemizin somut olarak ihtisaslaşma alanında ülkemiz ekonomisindeki açığın kapatılmasına katkı sağlayacaktır. Ayrıca bu proje, yerli enerjinin üretimindeki kayıpların önüne geçilmesinin önlenmesi açısından çok önemli bir katkı sağlayacaktır."

- "Yumuşak bir frenleme sistemi geliştirdik"

Projede yer alan Dr. Öğr. Üyesi Yasin Sönmez de petrol üreticilerinin son 10 yılda PCP pompalarda balatalı sistemin dezavantajlarını yaşadığını belirterek, elektrik kesintilerinde petrol pompasında sert frenleme nedeniyle arızaların meydana geldiğini, bunun da ek maliyet ve üretim kaybına neden olduğunu söyledi.

PCP pompalarda elektromanyetik tozlu fren sisteminin 1,5 yıllık bir AR-GE çalışması sonucunda ortaya çıktığını anlatan Sönmez, yeni frenleme sisteminin aktif şekilde saha kullanıldığını bildirdi.

Sönmez, şöyle devam etti:

"Bugün TPAO'nun Raman sahasında Raman-7 PCP pompasında bu sistem çalışıyor. Son 3 aydır bütün testleri yüzde 100 başarıyla gerçekleştirildi. Üniversite olarak enerji alanında ihtisas üniversitesi olduğumuzdan dolayı PCP pompalarında böyle bir sorun olduğunu gördük. PCP pompalarında mevcut olan balatalı sistemin yerine AR-GE ile bu işi çözebilir miyiz diye çıktığımız yolda TÜBİTAK'ın desteğiyle bugün dünyada bir ilk olarak faydalı modelini de aldığımız elektromanyetik tozlu fren ile elektronik olarak kontrol edilebilir fren sistemini geliştirdik."

Geliştirdikleri sistemin onarım maliyetlerini ortadan kaldırdığını, üretim kayıplarının önüne geçtiğini bildiren Sönmez, konuşmasını şöyle tamamladı:

"Balatalı frenleme sisteminde rot millerinin çözülmesi büyük bir sıkıntı. Çünkü rot milleri aksamsız bir şekilde çözülünce buradaki bakım olayı uzuyordu. Buraya kule getirilmesi gerekiyor. Bu kulenin burada saatlik çalışma maliyeti ortalama bin dolar seviyesinde. Biz bu bakım olayını ortadan kaldırabilecek yumuşak bir frenleme sistemi geliştirdik. Projemiz, TPAO'ya olan bu maliyetleri düşürmekle birlikte ayrıca üretimin de optimum bir seviyede üretilmesini sağlıyor ve gerekli basıncın ayarlanmasını da sağlayarak rezervi koruyor."